Ayiti kriz marinen ak kriz: Yon maleng nou riske pa ka niche!

E bagay yo grav! Tankou aksan grav lang franse! Nou pèdi fòs, mwèl kouraj nou febli, nou pa ka goumen ak san fòs.

Viv an Ayiti pa gen anyen pou wè ak viv tankou moun. Se pouse souf degout pa degout, tankou moun chich k ap fè bezwen yo nan boutèy. Souf kòmanse ra, ou pa ka fè gran dizè pou w ouvri gran bòbèch tou nen w pou w ap respire byen fò jan w vle: se yon derespektan. Se manke mèt lavi yo dega. E timoun fwonte pa viv lontan, si lakansyèl pa koupe dwèt jida w, malfini ap pase pran w kanmenm. Se chak jou li fè jou w ap goumen ak plis pase san fòs ki vle neye w, ki fè kò sou ou pou toufonnen w: mizè, fatra, lavi chè, enjistis, kadejak, chomaj, ensekirite.

Gen de kadejak w ap sibi, se pa gwosè pwent lan ki pwoblèm nan non, se move gouyad san kontwòl k ap defilfare w la, melanje ak plezi w pa pran nan malè ki rive w la. Men jan nou ye a la, nou sanble pran plezi nan malè nou, n ap bat bravo ak pla men reziyasyon nou, se nou k ap di bouwo yo: rantre manchèt la pi fon nan vyann nou, dechalbore nou, pandye nou pou l fè san!

Nan plede kite yo pandye nou san n pa revandike, san n pa rele anmwe sekou, enben kòd la kòmanse siye dèyè kou nou. Java a kòmanse pran dlo, l ap laji kò l, l ap vale teren. Pasivite nou rive nan tobout li, silans nou siyen lèt kondanasyon nou. Anyen pa janm regade nou, nenpòt ki moso papye ki gen chif ak vizaj sou li achte konsyans nou kont pwòp enterè nou. Nou vann tèt nou pou n achte lamizè nan fo gòdèt kòriptè k ap pyafe sou rèv nou, sou byennèt nou, sou kò nou, sou san nou.

Men malgre tout tribilasyon masuife sa yo, nou poko bouke. Franchman nou poko bouke. Nou tout chita sou wozèt nou n ap tann lamann delivrans, n ap kekele gade, fè ti wounounou, yonn ap akize lòt, yonn ap defann ti dechèpiyè pa l pou ti miyèt bav ki pa ka menm bouche yon kwen trip. Nou la n ap fè matyè, n ap veye kilè y ap rele n pou yon randevou djòb osinon anvlòp plen papye ak figi sou yo, epi n bliye kalvè k ap gagannen nou chak jou ki jou.

Mwen santi m ta flank nou yon bourad pou n leve kanpe pou dwa nou... Sinon, kiyès etranje k ap vin niche maleng lan dèyè kou nou, si yonn pa niche pou lòt?

Étienne De Saint-Exil

etiennedesaintexil@gmail.com

A lire aussi

• Ayiti pran nan konplo! Zòt rayi li pou endepandans 1804
• Ane akademik 2022-2023 : paran nan zòn metwopolitèn Pòtoprens lan gen anpil kè kase
• Ane jidisyè a fini : jistis la toujou malad grav
• Aktivite ekonomik yo ralanti nan mond la, ki espwa pou Ayiti ki an mal makak depi 3 lane?
• Ekonomi: Bilan yon ane Ariel Henry, se apse sou klou
• Ayiti: yon okipasyon makiye nan men nasyon zini pa pi bon opsyon an
• Dapre PAM, plis pase yon milyon moun nan Pòtoprens nan ensekirite alimantè

Thèmes associés

• Ayiti
• Kriz